Perezida wa Afurika y’Epfo, Cyril Ramaphosa, yaganiriye kuri telefone na mugenzi we w’u Rwanda, Paul Kagame, ku biganiro birebana n’ikibazo cy’umutekano muke uri mu Burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC).
Ni ibiganiro byabaye kuri uyu wa Mbere tariki ya 27 Mutarama 2025, byibanze ku kibazo cy’Umutekano muke mu Burasirazuba bwa Congo.
Muri iyo ntambara ihanganishije umutwe wa M23 n’ingabo za Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo, FARDC zifatanya n’iz’Umuryango wa Afurika y’Amajyepfo SADC, aho igihugu cya Afurika y’Epfo na cyo gifite yo ingabo ziri mu butumwa bwiswe (SAMIDRC).
Mu minsi ishize igisirikare cya Afurika y’Epfo cyatangaje ko hari abasirikare bacyo baguye muri iyo ntambara ishyamiranyije ihuriro ry’ingabo za Leta ya RDC na M23.
Ibiro by’Umukuru w’Igihugu muri Afurika y’Epfo byatangaje ko Abakuru b’Igihugu byombi bemeranyije ko hakenewe byihutirwa guhagarika imirwano no kongera ibiganiro by’amahoro ku mpande zose zishyamiranye.
Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga n’Ubutwererane, Ambasaderi Olivier Nduhungirehe, kuri uyu wa 28 Mutarama 2025 yatangaje ko ikiganiro cya Perezida Kagame na Ramaphosa cyarimo ubwumvikane kandi ko cyatanze umusaruro.
Ubwo Perezida Ramaphosa yari mu Rwanda muri Mata 2024, we na Perezida Kagame bemeranyije ko intambara yo mu Burasirazuba bwa RDC ikwiye guhagarikwa binyuze mu biganiro by’amahoro.
Icyo gihe ingabo za Afurika y’Epfo, ziri mu butumwa bw’Umuryango SADC, zari zimaze amezi hafi atanu zifatanya n’iza RDC n’imitwe irimo FDLR, ihuriro Wazalendo n’abacanshuro b’Abanyaburayi mu kurwanya umutwe wa M23.
Ubwo yasubiraga muri Afurika y’Epfo, yagize ati: “Ibikorwa biri kuba bishobora guhungabanya u Rwanda, bikozwe n’umutwe wa FDLR. Hari imitwe myinshi ikorera muri iki gice. Twemeranyije ko igisubizo cy’amahoro cya politiki ari bwo buryo bwiza ku bikorwa bya gisirikare ibyo ari byo byose. Mvuye mu Rwanda mfite imyumvire ivuguruye na gahunda y’uko tugomba gushaka igisubizo cya politiki.”
Nubwo Perezida Ramaphosa yatangaje ko yahinduye imyumvire, ingabo za Afurika y’Epfo ziyoboye ubutumwa bwa SADC zakomeje gufatanya n’iza RDC ndetse n’umutwe wa FDLR, mu kurwanya M23, kugeza tariki ya 27 Mutarama 2025 ubwo uyu mutwe wafataga umujyi wa Goma.
Afurika y’Epfo yemeje ko kuva tariki ya 23 Mutarama kugeza ku wa 24 Mutarama 2025, abasirikare bayo icyenda bapfiriye muri iyi mirwano. Barimo barindwi bari mu butumwa bwa SADC na babiri bari mu butumwa bw’Umuryango w’Abibumbye.
Leta ya Malawi na yo ifite abasirikare mu butumwa bwa SADC yemeje ko mu minsi ibiri, abasirikare bayo batatu bapfiriye mu mirwano bahanganyemo n’abarwanyi ba M23 mu mujyi wa Sake no mu nkengero.
